Opvoeden zonder taal

Mijn dochter praat niet. Zij kan heel hard lachen om haar broer en zichzelf, maar geen woord verlaat haar mond. Het is dus dagelijks een – vaak frustrerende – zoektocht naar begrip, communicatie. Met goed kijken, nadenken, verbanden leggen, en een klein arsenaal aan Gebarentaal kom je een heel eind. Maar dan gaat alleen maar over “begrijpen” wat haar behoeften zijn, en haar “vertellen” wat we gaan doen. Daar zit nog geen spoor van opvoeden bij.

Voor mijn zoon is dit lastig. Hij moet zich gedragen naar alle regels die wij stellen, maar als zij pal voor het beeld gaat zitten bij zijn lievelingsprogramma kunnen we het haar eigenlijk niet verwijten. Ze begrijpt vaak niet wat er nou niet mag. En dus moeten we andere manieren gebruiken om haar weer weg te lokken en haar op te voeden.

Af en toe zeg ik wel tegen haar dat ze moet ophouden haar broer te plagen, als zij haar stoeltje weer eens pal voor de TV zet om breedgeschouderd in beeld te blijven zitten. Gewoon om mijn zoon ook het signaal te geven dat ik het zie. Dat signaal vangt hij zeker op, maar hij realiseert zich natuurlijk donders goed dat zo´n opmerking op dat moment meer voor de buhne dan voor het echie is.

Zo ook toen ze laatst samen in bad zaten: hij maakte er tot groot genoegen van zijn zusje een wildwaterbaan vol gespetter van: een hele golf water klotste over de rand. Ik boos, sprak hem streng toe met een tirade over lekkage, verven, kosten en meer van die ouderlijke onzinnigheid. Halverwege mijn verhaal had het trage brein van mijn dochter bedacht hoe zij haar broer na kon doen: zij begon als een dolle in het water te spetteren, binnen de kortste keren stond de hele badkamer blank, iedereen en alles kletsnat en broer en zus helemaal door het dolle heen.

Mijn zoon keek mij tussen de watergolven door intens tevreden aan en zei: “Ja mam, nu kun je niks zeggen he! Want zij begrijpt je niet!”

 

© Leontien Sauerwein