Afscheidsritueel

Over een paar maanden wordt ons vlindertje vier jaar. Een mijlpaal in het leven van een kleuter: het moment waarop je naar school gaat. Veel kleuters kijken ernaar uit, voor anderen – zoals onze zoon een aantal jaren geleden – hoeft het niet zo snel. Dit jaar zetten ook vier van onze lieve neven en een lief nichtje hun eerste stappen in school. We liken alle facebook foto´s en zijn met hun ouders apetrots en vertederd. Maar ons vlindertje slaat nu een andere weg in… en wij met haar…

Zij gaat naar een kinderdagcentrum. Een plek waar kinderen naar toe gaan die niet naar een gewone basisschool of een speciale basisschool kunnen. We hopen, streven ernaar en werken er hard aan dat ons vlindertje later alsnog naar een speciale basisschool kan doorstromen. Maar voor nu is dat teveel gevraagd van haar en in de toekomst kunnen we niet kijken. De groep waar ons vlindertje naar toe gaat heeft een dagprogramma wat een stapje dichterbij school staat dan het medisch kinderdagverblijf waar ze vanaf haar vroegste jeugd heeft gezeten. En dat is goed voor haar, want ze moet en vooral wil verder. Ons vlindertje was in tegenstelling tot haar broer wel toe aan een nieuwe stap, al realiseert zij zich dat veel minder dan haar broer zich realiseerde dat hij niet wilde…

We namen dus afscheid van het medisch kinderdagverblijf. De plek waar ons leven in deze nieuwe wereld was begonnen. De plek die zo vertrouwd was voor ons allemaal. De plek waar we nog gehoopt hebben dat ze alsnog naar een gewone school zou gaan en waar we langzaam wenden aan het nieuwe perspectief. Waar mijn zoon alle kindjes kende en blind de weg kon vinden.
Samen fietsten we voor het laatst onze vaste route, met de bocht met levensgevaarlijke paaltjes in het fietspad (“mam, jij de buitenbocht, ik de binnenbocht”), over het paadje met die leuke slinger erin. Voorop de fiets een mand vol kadootjes voor de andere kinderen en voor de leidsters waar ons vlindertje zo gehecht aan was.

Vooraf had ik lang nagedacht hoe we deze overgang vorm gingen geven. De deskundigen hadden me allemaal geadviseerd eerst het dagverblijf af te ronden, voordat ze naar haar nieuwe plek ging. Zoveel was helder, maar hoe doe je dat dan? Mijn grootste zorg was dat zij van deze overgang alleen maar zou leren dat van het ene op het andere moment je leven totaal omgegooid kan worden. Alhoewel onvergelijkbaar, was dat precies het gevoel dat ik als 8-jarige heb overgehouden van de scheiding van mijn ouders. En die machteloosheid wilde ik haar, als al zo onmachtig in haar leven, onthouden. En dus heb ik een afscheidsritueel bedacht. Een ritueel waarvan ik hoopte dat zij er op zijn minst van zou leren dat een grote verandering door papa en mama wordt aangekondigd… met een ritueel.

In de week voordat zij afscheid zou nemen, ben ik met haar nog een keertje langs haar nieuwe plek gefietst. We hebben er stralende foto´s van haar in de gang gemaakt. We mochten nog even op de groep kijken, waar ze meteen mijn hand losliet om rond te kijken. Een enorme geruststelling. Toen we vertrokken heb ik haar de foto laten zien, zodat ze de koppeling tussen foto en plek maakte.

Aan het begin van haar laatste week hingen wij op de keukenmuur drie foto´s van ons vlindertje op het oude dagverblijf, voor elke dag dat ze er nog zou zijn één. En een stuk verder op de muur de foto van haar op de nieuwe plek. Elke dag legden we uit dat ze nog drie, twee, één dag naar haar oude plek zou gaan. En daarna naar de nieuwe plek. We merkten al snel dat ze wel doorhad dat er iets ging gebeuren: ze begon gedag te zwaaien als ze aan het spelen was.
Het afscheid op haar oude plek was warm en lief. Bij vertrek liep ik met haar langs alle ruimtes en zwaaide alles, van keuken, via wc en andere kindjes, tot de leidsters, gedag. Dit moest toch geland zijn…

En of dat geland was. Toen korte tijd na haar start op de nieuwe plek papa voor werk op reis moest, miste zij hem (zoals we verwachtten). Met het goede resultaat van het ritueel in het achterhoofd, bedacht ik een kalender op de keukenmuur: met een rij foto’s van ons vlindertje thuis en op de nieuwe plek, konden we het aantal dagen aftellen totdat papa thuiskwam. Maar toen ik haar meenam naar de keuken werd ze bij de aanblik van de rij foto’s woedend en intens verdrietig tegelijkertijd. Schreeuwend, huilend en stampvoetend duwde ze me de keuken uit. Een ritueel met foto’s op de muur: dat betekent dat je leven overhoop gegooid wordt!

En om de thuiskomst van papa nou te laten voelen als het overhoop gooien van je leven… die foto rij bewaren we dus maar voor een ander moment…

 

© Leontien Sauerwein